8 สัญลักษณ์มงคลในธิเบต   (The Eight Auspicious Symbol)

8 สัญลักษณ์มงคลเป็นสิ่งที่ชาวธิเบตนับถือกัน โดยมีประวัติมาตั้งแต่พุทธศาสนาก่อกำเนิดมาจากประเทศอินเดีย และแพร่หลายมากในธิเบต หลายคนได้นำสัญลักษณ์เหล่านี้มาประดับกันทั่วทุกแห่งหน ซึ่งเชื่อกันว่าจะนำสิ่งที่ดีมาสู่ชีวิต เราลองมาดูถึงความหมายในแต่ละสัญลักษณ์กัน ซึ่งบางสัญลักษณ์ก็มีเหมือนกันในหินธิเบต (dzi beads) แต่ที่สำคัญสัญลักษณ์ที่ว่านี้เป็นสิ่งที่ชาวธิเบตเคารพและนับถือมาก

1. ฉัตรสีขาว (The White Parasol)

ฉัตรเป็นสัญลักษณ์แห่งการปกป้องสิ่งไม่ดี อาธิเช่นความเจ็บปวด ความต้องการ อุปสรรค การป่วยไข้ และภยันตรายต่างๆ และอีกความหมายหนึ่งก็แสดงถึงความมั่งคั่ง ยิ่งฉัตรมีจำนวนชั้นมากก็ยิ่งหมายถึงบุคคลนั้นมีความมั่งคั่งมาก ในสมัยโบราณ ฉัตร 13 ชั้น ถูกจัดขึ้นแสดงสถานะของกษัตริย์

 

2. ปลาคู่สีทอง (The Golden Fishes)

ปลาคู่เป็นสัญลักษณ์แห่งความสุข ความอุดมสมบูรณ์ เช่นเดียวกับปลาที่มีอิสระในน้ำ อีกทั้งความเจริญงอกงามก็จะเพิ่มทวีขึ้นเป็นหลายเท่าตัวด้วย ในประเทศจีนสัญลักษณ์ปลาคู่ถูกนำมาใช้ในพิธีแต่งงาน เนื่องจากความหมายเรื่องความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และมีความหมายเกี่ยวกับเรื่องทรัพย์ด้วย

 

3. แจกันแห่งโภคทรัพย์สีทอง (The Golden Treasure Vase)

แจกันแห่งโภคทรัพย์เป็นสัญลักษณ์แห่งความมั่งคั่งที่มีทรัพย์ไม่มีวันหมด รูปแบบของแจกันประดับไปด้วยกลีบบัวแผ่อยู่รอบนอก ประดับไปด้วยกลุ่มอัญมณีทั้ง 3 ชนิดด้านบน อันสื่อถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ( สัญลักษณ์นี้สามารถเห็นในหินธิเบต dzi ด้วยเช่นกันซึ่งในบางหมู่บ้านในธิเบตให้ความสำคัญมากกว่าหิน 9 ตา ..... ผู้แปลได้เขียนเพิ่มเนื่องจากเคยอ่านเจอบทความเช่นนี้ )

 

4. ดอกบัว (The Lotus)

ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์แห่งความบริสุทธิ์ และเป็นอิสระจากเรื่องทางโลก ความบริสุทธิ์ที่ว่านั้นคือความบริสุทธิ์ทั้งทางกาย วาจา และใจ สำหรับพุทธศาสนาในธิเบตนั้น ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ของอมิตภพระพุทธเจ้า ( สัญลักษณ์นี้สามารถเห็นในหินธิเบต dzi ด้วยเช่นกัน ..... ผู้แปลได้เขียนเพิ่ม )

 

5. หอยสังข์ลายวนขวา (The Right-Turning Conch Shell)

หอยสังข์นั้นเป็นสัญลักษณ์แห่งความไม่กลัวเกรงในการประกาศความเป็นสัจธรรมแห่งพระธรรมในศาสนาพุทธ ในธิเบตเป็นสัญลักษณ์มงคลสำหรับประกอบพิธีกรรมต่างๆ ทางศาสนา สำหรับพราหมณ์-ฮินดู เสียงแตรจากหอยสังข์เป็นเสียงประกาศชัยชนะในสงคราม

 

6. เงื่อนมงคล (The Endless or Glorious Knot)

เงื่อนมงคลเป็นสัญลักษณ์ของการรู้แจ้งและความเมตตาอันไม่มีที่สิ้นสุดขององค์สัมมาสัมพุทธเจ้า ในทางโลกสัญลักษณ์นี้สื่อถึง อายุมั่นขวัญยืน ความรักที่มั่นคง และความสามัคคี

 

7. ธงแห่งชัยชนะ (The Victory Banner)

ธงแห่งชัยชนะเป็นสัญลักษณ์แห่งชัยชนะของพระพุทธเจ้าในการผจญมาร ซึ่งเปรียบเหมือนเป็นการผ่านพ้นอุปสรรคต่างๆได้  ในธิเบตรูปแบบของธงจะมีอยู่ 11 แบบซึ่งเป็นเครื่องหมายถึง 11 วิธีการต่างๆในการฟันฝ่าสิ่งไม่ดีต่าง

 

8. กงล้อ (The Wheel)

กงล้อหรือธรรมจักรเป็นสัญลักษณ์ของความเคลื่อนไหว และการเปลี่ยนแปลง ในทางพุทธศาสนานั้น การหมุนของธรรมจักรได้สื่อถึงการแสดงธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า ส่วนประกอบของธรรมจักรมี 3 ส่วนคือ ดุมล้อตรงกลาง, ซี่ล้อทั้ง 8 และขอบรอบนอก ได้สื่อถึง ศีล สมาธิ ปัญญา ดุมล้อตรงกลางเปรียบเหมือนศีลที่เป็นศูนย์กลางความมั่นคงของจิตใจ ขอบรอบนอก เปรียบเหมือนสมาธิที่ควบคุมการหมุนไปของกงล้อ และ ซี่ล้อทั้ง 8 เปรียบได้กับปัญญาอันได้แก่มรรคมีองค์ 8

 

ผมเห็นว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องที่น่าสนใจจึงได้แปลโดยย่อ และนำรูปมาจาก The Handbook of Tibetan Buddhist Symbols, Robert Beer, 2003 ผู้สนใจสามารถหาอ่านเพิ่มเติมได้ตามที่แจ้งไว้ หากมีข้อผิดพลาดประการใด ขออภัย และโปรดแจ้งด้วย