เรื่องนี้เป็นประเด็นถกเถียงกันมากพอสมควรครับ เรื่องจริงแท้หรือปลอม สำหรับบางคนแล้วตั้งมาตรฐานไว้สูงมากจนเกินเอื้อม

ผมอยากแสดงทัศนะตรงนี้ซักนิดว่าdziในอุดมคติที่หลายท่านฝันหานั้น ต่อให้มีเงินถุงเงินถังก็ยังไม่แน่ว่าจะหาได้ ของในอุดมคติเหล่านั้นถ้าไม่อยู่ในพิพิธภัณฑ์ ก็อยู่กับนักสะสมของเก่า ซึ่งคงไม่ง่ายที่เขาเหล่านั้นจะปล่อยกันง่ายๆ หรือถ้าปล่อย คงจะมีราคาสูงมาก เพราะฉะนั้น โดยส่วนตัวผมเอง ผมก็จะเข้าใจอยู่เสมอว่า หินที่ผมมีนั้นเป็นหินใหม่ทั้งหมด บางเม็ดก็ตอกกลม บางเม็ดก็เลเซอร์ ตรงนี้ผมเองไม่ซีเรียสครับถ้าหินยังมีลักษณะที่ดูดีและถูกใจผม แต่จำพวกหินแครกเกอร์หินขนมปิ้ง ที่อบหรือเผาจนแตกลายหรือกรอบเกรียมผมจะไม่ค่อยสนใจนัก ในขณะที่บางท่าน ก็ตั้งมาตรฐานไว้สูงกว่าผม เช่นว่าถ้าเป็นหินเลเซอร์ เขาจะถือว่าปลอมทันที ถ้ามีตอกกลมถือว่าหลอกลวง

ในเรื่องของการออกใบเซอร์ ผมเองก็ไม่ใส่ใจนักเพราะผมสะสมหินในตลาดระดับล่าง คือราคาไม่แพง แต่ถ้าหลายท่านที่มีทุนทรัพย์และต้องการหินในอุดมคติ ก็คงต้องซีเรียสเป็นธรรมดา ผมอยากจะบอกว่า ให้ท่านที่มีเงินเยอะทั้งหลาย ต้องทำการบ้านต้องมีฉันทะที่แท้จริงครับ เพราะถ้ามีฉันทะ วิริยะจะตามมาเอง เมื่อนั้นท่านเหล่านั้นจะสามารถจำแนกหินได้ด้วยตัวเองไม่ต้องมาพึ่งพากระดาษลงนามสำคัญในการตัดสินใจ และท้ายที่สุด คงต้องชี้แนะว่าใบเซอร์ที่ออกนั้นเชื่อถือได้มากน้อยขนาดไหน เป็นทางร้านออกให้ หรือเป็นแล็ปของสถาบันใดออกให้ น้ำหนักมันต่างกันนะครับ

หินเป็นของหนัก คนที่จะเล่นหินก็ควรจะหูหนักด้วยเช่นกันครับ